کوارتز یکی از مهم ترین سنگ های معدنی بر روی زمین است که از چندین سنگ رنگی ساخته شده و جزو سنگ های محبوب محسوب میشود. کوارتز به عنوان دومین ماده معدنی از نظر فراوانی بر روی پوسته زمین بعد از فلدسپار ها است. آیا شما کوارتزها را می‌شناسید؟آیا می‌دانید راه‌های تشخصی کوارتز اصلی از مصنوعی چیست؟ آیا می‌دانید کاربرد سنگ کوارتز در کجاست؟ و چندین سؤال دیگر که در این مقاله آنها پاسخ داده خواهد شد.
کوارتز چیست ؟ آشنایی با سنگ کوارتز
سنگ کوارتز یکی از سنگ های معدنی پرکاربرد و مهم در صنایع مختلف مانند ساختمان‌سازی، جواهرسازی، الکترونیک و … است. این سنگ به دلیل خواص خاص خود، به عنوان یک ماده بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به نظر می رسد کلمه کوارتز از ریشه کلمه آلمانی (quarz) حاصل شده است. که به معنی سختی در زبان اسلاوی و لهستانی است. کوارتز به عنوان یک ماده معدنی دارای مقیاس سختی 7 موس(mohs) می باشد و در مقایسه با دیگر سنگ های قیمتی سخت تر، نازک تسنگ کوارتز یک سنگ رسوبی است که از دانه‌های کوچک سیلیس (SiO2) تشکیل شده است. این سنگ در بسیاری از نقاط جهان پیدا میشود و به دلیل وجود دانه‌های سیلیس در آن، دارای خواص فوق‌العاده‌ای است. یکی از خصوصیات مهم این سنگ، سختی بالای آن است. سنگ کوارتز دارای سختی 7 در مقیاس موس است که به این معناست که تنها دو سنگ با سختی بالاتر از آن وجود دارند که عبارتند از الماس و موهز. به همین دلیل، سنگ کوارتز در صنایعی که نیاز به مواد با سختی بالا دارند، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دو نوع اصلی کوارتز وجود دارد که می تواند به گونه های مختلف تقسیم شوند. تمام سنگ های قیمتی کوارتز دارای ترکیب شیمیایی سیلیکون دی اکسید با درجات و ساختار های مختلف هستند. دو شاخه اصلی کوارتز شامل کوارتز ماکرو کریستالی و کوارتز کرپیتو کریستالی است. کوارتز ماکرو کریستالی شامل آمتیست، سنگ کریستال، کوارتز آبی، سیترین، چشم هوس، پرسیولیت، کوارتز چشم گربه ای، کوارتز دودی، کوارتز رز و چشم ببری است.
ویژگی های سنگ کوارتز
سنگ کوارتز دارای خاصیت و ویژگی های منحصر به فردی است که باعث محبوبیت و معروفیت زیاد این سنگ شده است. از ویژگی های سنگ کوارتز می توان به لیست پایین اشاره کرد.
- سختی بالای آن
- مقاومت بالای آن در برابر حرارت و فشار
- مقاومت بالایی در برابر اسیدها
- شفافیت بالایی
- خواص الکتریکی خوبی
- قابلیت استفاده در صنعت جواهرسازی
- قابلیت استفاده در صنایع الکترونیک
- منبع مهم اقتصادی در بسیاری از کشورها.
مصارف سنگ کوارتز – کوارتز کجا استفاده می شود ؟
کاربرد کوارتز در صنایع ساختمانی و صنایع شیمیایی
علاوه بر سختی، سنگ کوارتز دارای خواص دیگری نیز است که آن را به یک ماده عالی و خاص در صنایع مختلف تبدیل کرده است. یکی از این خصوصیات، مقاومت بالای آن در برابر حرارت و فشار است پس می تواند در تمام مصارفی که در آن حرار و فشار زیادی وجود دارد به کار گرفته شود. سنگ کوارتز با تحمل دمای بالا، در ساختمان‌سازی به عنوان یک ماده ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، این سنگ دارای مقاومت بالایی در برابر اسیدها است و به همین دلیل، در صنایع شیمیایی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد کوارتز در جواهرسازی و زیورآلات
این سنگ دارای شفافیت بالایی است و به همین دلیل، در صنعت جواهرسازی و زیورآلات به عنوان یک سنگ قیمتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برای قرن ها کوارتز در ساخت زیورآلات و جواهرات مورد استفاده قرار می گرفته است. اما امروزه کوارتز نه تنها یکی از سنگ های قیمتی در تجارت سنگ های رنگی است بلکه کاربرد زیادی در صنعت نیز دارد.
کوارتز ماکروکریستال نسبت به کریپتوکریستال شفاف تر و بزرگتر بوده کوارتز کریپتوکریستال دارای کریستال های میکروسکوپی است که در اکثر مواقع حتی دیده نمی شود. سنگ های قیمتی کوارتز بسیار جذاب، بادوام و سخت هستند. همچنین در اغلب موارد، کوارتز نسبتا ارزان و در دسترس عموم است اما بعضی از کوارتز ها بسیار نادر هستند در حالی که بعضی دیگر به راحتی در دسترس می باشند. کوارتز به عنوان یک سنگ بسیار متنوع است و می توان آن را به شکل ها و اندازه های مختلف برش داد.
کاربر کوارتز در صنایعی الکتریکی
سنگ کوارتز دارای خواص الکتریکی خوبی است و در صنایع الکترونیک نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس یکی دیگر از استفاده های سنگ کوارتز در صنایع الکترونیکیاست
کاربرد کوارتز در اقتصاد
سنگ کوارتز در بسیاری از کشورها به عنوان یک منبع مهم اقتصادی محسوب میشود. برخی از کشورها مانند برزیل، آمریکا و … دارای معادن سنگ کوارتز هستند که این سنگ را به صورت فله‌ای و یا به صورت تولیدات نهایی به بازار عرضه می‌کنند. پس می توان درآمد اقتصادی را یکی دیگر از مصارف سنگ کوارتز نام برد که با توجه به تمام ویژگی ها و مصارف گفته شده از این سنگ کاملا طبیعی است.
ویژگی های شیمیایی سنگ کوارتز
سنگ کوارتز در مناطق زیادی از جهان پیدا می شود و مورد استفاده قرار می گیرد ولی مهمترین معادن آن در کشورهایی مانند برزیل، آمریکا، چین و هند استخراج میشود که حجم و کیفیت بالاتری دارند.
- فرمول شیمیایی آن SiO2 است.
- بدون رسوب در آب است.
- دارای سختی 7 در مقیاس موس است.
- دارای نقطه ذوب بالا و مقاومت بالایی در برابر حرارت و فشار است.
- مقاومت بالایی در برابر اسیدها و قلیایی‌ها دارد.
- دارای خواص الکتریکی خوبی است و به عنوان یک ماده عایق الکتریکی استفاده میشود.
- قابلیت استفاده در صنعت شیشه‌سازی و تولید سیلیکون نیز دارد.
انواع سنگ کوارتز کدامند
سنک کوارتز QUARTZ به طور کلی دارای دو دسته اصلی ماکروکریستال و کریپتوکریستال است که هر کدام به نمونه‌های دیگر تقسیم می‌شوند. در جدولی پایین می توانید نام های زیر مجموعه هر کدام را مشاهده کنید.
| کوارتز ماکروکریستالین | کوارتز میکروکریستالین یا کریپتو |
|---|---|
| سنگ کریستال (Rock Crystal) | کلسدونی (Chalcedony) |
| آمیتیست (Amethyst) | عقیق (Agate) |
| آمیترین (Ametrine) | کارنلین (Carnelian) |
| آونتورین (Aventurine) | کریزوپراز (Chrysoprase) |
| کوارتز آبی (Blue Quartz) | اونیکس (Onyx) |
| سیترین (Citrine) | سارد (Sard) |
| ایزنکیزل ایزنکیزل (Eisenkiesel) | پلاسما (Plasma) |
| کوارتز شیری (Milky Quartz) | چرت (Chert) |
| رز کوارتز (Rose Quartz) | فلینت (Flint) |
| پراز پراز (Prase) | جاسپر (Jasper) |
| پرازیولیت (Prasiolite) | هلیوتروپ (Heliotrope) |
| کوارتز دودی (Smoky Quartz) | |
| چشم ببر (Tiger’s Eye) |
راه های شناسایی کوارتز:
هیچ آزماش قطعی برای شناسایی کوارتز وجود ندارد. تعدادی تست برای دستیابی قطعی لازم است. اکثر آزمایش های ترکیبی از تجزیه و تحلیل سنتی و ابزار های پیشرفته است و بررسی سنتی در ارتباط تقسیم بندی رنگ ها در کوارتز انجام می گیرد. طیف سنجی مادون قرمز برای نشان دادن طول موج جذب شده سنگ کوارتز مورد استفاده قرار می گیرد. کریستال های کوارتز دارای ویژگی مشترک با سنگ هایی مثل تورمالین است. کوارتز مصنوعی اغلب دارای رنگ هایی هستند که طبیعی نمی باشند.
جواهرات و زیورآلات کوارتز
کوارتز یک سنگ قیمتی ایده آل است و به راحتی قابل دسترس و مقرون به صرفه می باشد. حتی سنگ های بزرگ کوارتز را میتوان با قیمت های فوق العاده مناسب خریداری کرد. کوارتز در رنگ های مختلف و در فروشگاه های زیورآلات و جواهرات به وفور یافت می شود. آمتیست و سیترین به عنوان سنگ های ماه تولد بیشترین کاربرد را در ساخت زیورآلات جواهرات ایفا می کنند. همچنین بعضی افراد اعتقاد به خواص درمانی این سنگ ها مثل(کارنلیان) دارند. بنابراین می توان گفت جواهرات و زیورآلات کوارتزی با تنوع زیاد در بازار موجود هستند و به راحتی میتوان کوارتز مورد نظر خود را یافت کرد.
کوارتز امروزه در ساخت زیورآلاتی مثل انگشترمورد استفاده قرار می گیرد و مخصوص قشر خاصی نیست و زن و مرد میتوانند از زیورآلات و جواهرات کوارتزی مثل (گردنبند، انگشتر، دستبند و …) استفاده نمایند. کوارتز را می توان در هر شکلی برش داد و به عنوان طرح های زینتی از آن استفاده نمود و بر روی آن انواع طرح های حیوانات، طبیعت و علامت های تجاری را حک کرد.
مراقبت و نگهداری از زیورآلات سنگ کوارتز
کوارتز دارای سختی و دوام مناسبی است هر چند که شکننده می باشد ولی سخت تر از خیلی از سنگ های قیمتی دیگر مثل یاقوت کبود، روبی، زمرد و الماس است. نگهداری و مراقبت از اکثر کوارتز ها راحت و آسان است با این حال بعضی از اشکال کوارتز مانند آهست(agate) و کلسدون (chalcedony) بسیار متخلخل هستند و به راحتی رنگ و آب را جذب می کنند. برای تمیز کردن سنگ های قیمتی مثل کوارتز میتوان از آب و صابون یا مواد شوینده ملایم استفاده کرد و سپس سنگ را با استفاده از پارچه نرم تمیز کرد و مطمن شد که هیچ گونه اثری از صابون بر روی سنگ باقی مانده است. همچنین باید از قرار دادن سنگ در معرض نور مسقیم طولانی مدت وگرما و نوسانات دما اجتناب کرد.
خرید کوارتز و تعیین ارزش کوارتز و تشخیص اصل بودن آن:
رنگ کوارتز
رنگ کوارتز مارکروکریستال بسته با اندازه طیف آن متغییر است اما کوارتز شفاف به مراتب بیشترین ارزش و به دنبال آن کوارتز سفید یا ابری قرار دارند.بنفش(آمتیست)، صورتی(رزگلد)، خاکستری یا قهوه ای تا سیاه(کوارتز دودی) نیز رایج هستند. اما کوارتز کریپتوکریستال میتواند رنگی باشد و در نور مصنوعی کیفیت خوبی را نشان نمی دهد. به نظر می رسد بهترین زمان برای دیدن آن پس از طلوع و غروب خورشید است که رنگ های عمیق را نشان می دهند.
درخشش و شفافیت کوارتز:
کوارتز خوب شفاف است بدین معنی که نور از داخل آن عبور می کند. اما در کوارتز نیمه شفاف نور به صورت ضعیف از آن عبور می کند. بهترین کوارتز به اسم کوارتز تمیز(CLEAN) شناخته می شود
برش و شکل کوارتز:
به علت توزیع رنگ شکننده در کریستال ها کوارتز را نیز می توان به منظور به حداکثر رساندن رنگ آن برش داد. هنگامی رنگ بهتر توزیع شد میتوان از دیگر برش ها استفاده کرد. کوارتز دارای طیف گسترده ای از اندازه ها و اشکال از جمله اشکال فانتزی است که در دسترس می باشند
نشانه های کوارتز اصلی:
کوارتز همیشه به یک شکل نیست گاهی اوقات با رنگ، تابش، و یا گرما رنگ آن افزایش می یابد و در بعضی موارد با آغشته شدن به رزین و فویل درخشان و رنگ ثابتی پیدا کنند و از این رو کوارتز مصنوعی نیز فراوان است.
معروفترین سنگ های قیمتی کوارتز
آمتیست(AMETHYST): به عنوان کوارتز بنفش و یا قرمز مایل به بنفش شناخته می شود و سنگین ترین گروه سنگ های کوارتز است و منشا رنگ آن وجود آهن است.
آمتیست ژئود (GEOD) : بنفش و یا بنفش مایل به قرمز است با این تفاوت که در داخل آن کریستال های درخشانی وجود دارد
آمیترین (AMETRINE): ترکیبی از دو رنگ زرد و بنفش است وتنوع رنگ این نوع سنگ کوارتز از بنفش تا زرد طلایی است.
آونترین(AVENTURINE): سبز، قرمز مایل به قهوه ای و یا قهوه ای طلایی است وو افلب دارای ظاهر فلزی پر زرق و برق می باشد که ناشی از وجود میکا سبز است که ناشی از وجود هماتیت در آن است.
کوارتز آبی: اغلب به صورت کریستال سنگی تابش شده است.
سیترین: زرد روشن تا زرد تاریک است و منشا رنگ آن وجود آهن در ساختار آن می باشد. بسیاری از سیترین های تجاری می باشند و حاصل گرمایش آمتیست هستند. و اغلب به صورت زرد کم رنگ است که با حرارت به رنگ قرمز تغییر رنگ می دهد.
سیترین ژئود(Citrine Geode): دارای رنگ زرد روشن تا زرد تیره هستند و کریستال های داخلی آن به رنگ طلایی مایل به قهوه ای است. و منشا رنگ آن وجود آهن می باشد. بسیاری از سیترین ها تجاری می باشند و به وسیله تغییر رنگ آمتیست در اثر گرما ایجاد می شوند و بیشتر زرد رنگ هستند و در اثر گرما رنگ قرمز به خود می گیرند.
چشم شاهین (HOWKS eye): کوارتز آب خاکشتری تا آبی سبز است. چشم شاهین به مثابه اشعه های نوری وچکی هستند که بر روی چشم پرنده منعکس شده است.
آشنایی با کوارتز شیری
کوارتز شیری یا معمولاً به عنوان شیشه سفید نیز شناخته میشود، یکی از مهمترین انواع سنگ‌های کوارتزی است. فرمول شیمیایی آن SiO2 است و بدون رسوب در آب است. این سنگ دارای سختی 7 در مقیاس موس و نقطه ذوب بالایی است. به دلیل مقاومت بالایی در برابر حرارت و فشار، معمولاً در صنعت شیشه‌سازی و تولید سیلیکون استفاده میشود.
کوارتز شیری دارای خواص الکتریکی خوبی است و به عنوان یک ماده عایق الکتریکی نیز استفاده میشود. همچنین، این سنگ دارای مقاومت بالایی در برابر اسیدها و قلیایی‌ها است. به عنوان یک معدن مهم، در کشورهایی مانند برزیل، آمریکا، چین و هند استخراج میشود.
در کاربردهای دیگر، کوارتز شیری به عنوان یک سنگ زینتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل رنگ سفید و خاصیت شفافیت، این سنگ به عنوان یک سنگ زینتی بسیار محبوب است. همچنین، در صنعت ساختمانی نیز از کوارتز شیری برای ساخت دیوارهای داخلی، کف‌پوش‌ها و پله‌ها استفاده میشود.
به طور خلاصه، کوارتز شیری یک سنگ مهم و چند کاربردی است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به خواص فیزیکی و شیمیایی بالای آن، این سنگ برای استفاده در صنایع مختلف بسیار مناسب است
آشنایی با کوارتز صورتی
کوارتز صورتی یا “رز کوارتز”، یک نوع سنگ کوارتزی است که به دلیل رنگ صورتی زیبایش، بسیار محبوب در صنعت ساختمانی و زینت‌سازی است. این سنگ دارای فرمول شیمیایی SiO2 است و معمولاً در معادن کوارتز استخراج میشود.
کوارتز صورتی دارای خواص فیزیکی و شیمیایی بسیار خوبی است. این سنگ دارای سختی 7 در مقیاس موس و نقطه ذوب بالایی است. همچنین، کوارتز صورتی دارای مقاومت بالایی در برابر اسیدها و قلیایی‌ها است. به علاوه، این سنگ دارای خواص الکتریکی خوبی نیز می‌باشد.
کوارتز صورتی به عنوان یک سنگ زینتی بسیار محبوب است. این سنگ به دلیل رنگ صورتی زیبایش، در صنعت ساختمانی برای ساخت دیوارهای داخلی، کف‌پوش‌ها و پله‌ها استفاده میشود. همچنین، در صنعت زینت‌سازی نیز از کوارتز صورتی برای ساخت محصولاتی مانند سنگ‌های آرایشی، مدالیون‌ها و جواهرات استفاده میشود.
در کاربردهای دیگر، کوارتز صورتی به عنوان یک ماده عایق الکتریکی نیز استفاده میشود. همچنین، این سنگ در تولید سیلیکون نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به طور خلاصه، کوارتز صورتی یک سنگ زینتی زیبا و چند کاربردی است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به خواص فیزیکی و شیمیایی بالای آن، این سنگ برای استفاده در صنایع مختلف بسیار مناسب است
آشنایی با کوارتز دودی
کوارتز دودی یا “کوارتز دودکش”، نوعی سنگ کوارتزی است که به دلیل رنگ دودی و طبیعت خاص خود، در صنایع ساختمانی و زینت‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سنگ دارای فرمول شیمیایی SiO2 است و معمولاً در معادن کوارتز استخراج میشود.
کوارتز دودی دارای خواص فیزیکی و شیمیایی بسیار خوبی است. این سنگ دارای سختی 7 در مقیاس موس و نقطه ذوب بالایی است. همچنین، کوارتز دودی دارای مقاومت بالایی در برابر اسیدها و قلیایی‌ها است. به علاوه، این سنگ دارای خواص الکتریکی خوبی نیز می‌باشد.
کوارتز دودی به عنوان یک سنگ زینتی بسیار محبوب است. این سنگ به دلیل رنگ دودی زیبایش، در صنعت ساختمانی برای ساخت دیوارهای داخلی، کف‌پوش‌ها و پله‌ها استفاده میشود. همچنین، در صنعت زینت‌سازی نیز از کوارتز دودی برای ساخت محصولاتی مانند سنگ‌های آرایشی، مدالیون‌ها و جواهرات استفاده میشود.
در کاربردهای دیگر، کوارتز دودی به عنوان یک ماده عایق الکتریکی نیز استفاده میشود. همچنین، این سنگ در تولید سیلیکون نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به طور خلاصه، کوارتز دودی یک سنگ زینتی زیبا و چند کاربردی است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به خواص فیزیکی و شیمیایی بالای آن، این سنگ برای استفاده در صنایع مختلف بسیار مناسب است.
